Các em thí sinh thân mến,
Trước khi các em bước vào một thử thách quan trọng quyết định khuynh hướng phát triển của cuộc đời mình, anh xin chia sẻ mấy ý sau đây nhằm giúp các em vững tâm hơn để bước tới:
1. Hãy sống có mơ ước:
Các em hãy sống có ước mơ. Tạo hóa cho chúng ta một bộ óc để tự do suy nghĩ. Chỉ một chút nhỏ bé trên đầu nhưng loài người đã chế tạo ra tàu ngầm, máy bay; đã sáng tạo nên những trường ca, những bản nhạc giao hưởng; chúng ta còn tiếp tục đi sâu vào tâm trái đất và chinh phục các hành tinh xa xăm….Tất cả những điều đó đều bắt đầu từ mơ ước.
Qủa thật, Chúng ta không phải sinh ra như những cỗ máy đã có sẵn niềm tin, đạo đức; Chúng ta cũng không phải như những tờ giấy mà bất cứ ai muốn vẽ gì lên cũng được. Chúng ta có xác và hồn. Chính nhờ một cuộc sống có hoài bão mà loài người chúng ta khác biệt hoàn toàn với bất kỳ sinh vật nào trên trái đất. Chúng ta là trung tâm, là nhân vị và là chủ thể của phát triển. Chúng ta ước mơ gì ? Mục tiêu tối hậu và quan trọng nhất là trở thành người tốt. Trong hành trình làm người, không có điều gì tốt đẹp và lớn lao hơn cho bằng chúng ta ngày càng tốt lên.
Nhưng để làm được như vậy, trên cuộc đời lữ thứ trần gian này, chúng ta cần phải có một chuyên môn, một nghề nghiệp, một tước vị...Đúng vậy, các em có quyền ước mơ mình trở thành một bác sỹ, kỹ sư, nhạc sỹ, một giám đốc, nghị sỹ, tổng thống, linh mục, thậm chí một giám mục…Các em cũng có quyền mơ ước về một Việt Nam dân chủ, tự do và phát triển; mọi người có quyền được bày tỏ chính kiến công khai, có quyền mưu cầu hạnh phúc và thành công ngay trên chính tổ quốc mình.
2. Lựa chọn và ra quyết định đúng:
Đầu tiên là phải có ước mơ, nhưng trước mắt các em sẽ là cả một quá trình lựa chọn cụ thể. Để lựa chọn đúng các em phải cố gắng lắng nghe bản thân mình. Tìm hiểu mình xem thực sự mình có những năng khiếu gì, những chất liệu gì để xây dựng một hình ảnh, một vị trí, thậm chí một tượng đài của mình trong tương lai.
Các em cố gắng trả lời câu hỏi: “Ta là ai ? ta đến đây làm gì ?. Chúng ta là quán quân, là lựa chọn vĩ đại của Tạo Hóa thông qua Cha Mẹ mình. Bởi vậy, khi chúng ta ra đời, không ai là không có giá trị. Mỗi người trong chúng ta đều có một khả năng nhất định về vấn đề gì đó. Các em phải bình tâm soi vào mình và cầu nguyện để nhận ra được mình giỏi gì và mình mong ước trở thành ai trong tương lai.
Có thể các em làm luật sư giỏi nhưng không thể làm nông dân tốt, là ông chủ giỏi nhưng không là một nhà cách mạng hay…Các em cũng cần nhớ, không phải trở thành giáo sư, nhà khoa học, linh mục hay doanh nhân là luôn luôn tốt. Các em có thể trở thành công nhân, nông dân, nhà hoạt động xã hội…Tất cả mọi việc, mọi nghề nghiệp đều cao quý, miễn là điều đó nó đem lại cho các em niềm vui và hạnh phúc, phục vụ cộng đồng và mang lại giá trị chung.
Trong quá trình ra quyết định và lựa chọn, các em nên tham vấn với người khác. Những người đi trước thường khôn ngoan hơn. Mình cần hỏi và lắng nghe những ý kiến của những người thông thái. Một trong những nhân vật quan trọng của thế hệ các em hôm nay, đó là “Tiến sỹ Google”. Các em có thể vào đó tham khảo, tìm hiểu thông tin để ra quyết định. Ngoài ra các em cần đặc biệt lưu ý các lời khuyên của Ông Bà, Cha mẹ và những người thân, vì ngoài trách nhiệm họ còn có tình thương yêu thực sự với mình.
Ngày mai đi thi, các em có thể đỗ ngay hoặc chưa đỗ; rồi có thể vào học chính quy, tại chức, chuyên tu; các em có thể học trung cấp, cao đẳng, công lập hoặc bán công…Có nhiều con đường và cơ hội hiện đang mở ra để các em có thể lựa chọn, không chỉ ngày mai mà còn cả trong tương lai. Các em cần đảm bảo mình đi đúng hướng. Giống như con tàu khi bắt đầu lăn bánh, các em phải đảm bảo đường ray sẽ dẫn mình đến đích. Các em cũng cần nhớ thêm rằng dù có đỗ trường tốt thì cũng không ai có thể đảm bảo một tương lai tốt vì tất cả mới bắt đầu.
3. Chương trình hành động cụ thể và phân bổ thời gian
Có mong ước và ra quyết định đúng rồi nhưng thực thi sẽ khó hơn rất nhiều lần. Kinh thánh nói: ‘Đức tin không có việc làm là đức tin chết” . Vì vậy, hành động cụ thể mới được coi là quan trọng vì nó đem các em đến gần hơn với ước mơ của mình.
Hành động cụ thể đòi hỏi phải có ý chí, nghị lực và quyết tâm cao. Nếu như ước mơ là thuộc về khát vọng, thì hành động thuộc về ý chí. Chương trình hành động và việc làm cụ thể mới là lúc thử thách ý chí của các em. Trên chặng đường đó có rất nhiều bạn sẽ rơi rụng. Tại sao khi xuất phát tại một đường đua, lại luôn luôn chỉ có một quán quân cán đích ?. Bởi vì người đó phải hội tụ đủ các tố chất, có ước mơ, có hoài bão và kỹ thuật khéo léo. Nhưng trên hết chính là quyết tâm sắt đá, là nghị lực phi thường và bền bỉ trong suốt cuộc đua.
Có một thứ không thể lấy lại được là thời gian. Tạo Hóa cho chúng ta khoảng 70 năm của cuộc đời, là rất dài so với các loài thụ tạo khác, nhưng quá ngắn ngủi so với tuổi của vũ trụ vô biên. Đến nay các em đã trải qua18 năm. Đây là lúc các em bước vào thời kỳ phát triển đầy đủ và trọn vẹn nhất về thể lý, chịu trách nhiệm hoàn toàn về hành vi của mình. Trong vòng 5 năm tới là lúc các em có thể định hình hoàn toàn về nghề nghiệp. Trong thời gian đó, dù có học đại học hay không thì cũng hết sức quan trọng cho các em.
Vậy trong 5 năm tới, các em phải cố gắng chinh phục mấy mục tiêu sau đây:
1. Học được một nghề nghiệp cho chính mình;
2. Giao tiếp một ngoại ngữ thông thạo (ưu tiên tiếng anh)
3. Hiểu biết và sử dụng tốt công nghệ thông tin.
Nghĩa là các em trang bị cho mình được một nghề nghiệp và hai công cụ quan trọng để phát triển nghề nghiệp đó. Muốn được như vậy: các em phải cố gắng ngồi xuống, lập một thời gian biểu, chia mục tiêu ra theo từng năm, từng tháng tháng, sau đó theo tuần. Khi đã đặt ra mục tiêu và có kế hoạch hành động cho mình, các em cần kiên trì theo đuổi những mục tiêu.
4. Liên tục sửa mình sống đúng bổn phận
Các em đã có ước mơ, có quyết định đúng và có chương trình hành động. Và bây giờ là quá trình các em phải bước đi. Có rất nhiều phương tiện và cách thức khác nhau để đi đến thành công trong đời nhưng một điều đặc biệt cần nhớ là các em cần liên tục canh tân chính mình. Sửa mình là và sửa lỗi cho người khác là nét đẹp tuyệt vời của con người trên đường hướng đến Chân – Thiện –Mỹ.
Trong phát triển chúng ta có những loại gien di truyền và biến dị. Những giá trị lõi như tôn giáo, niềm tin, mơ ước, sứ mệnh…thì được coi như loại gien di truyền và chúng ta cố gắng giữ nó bằng mọi giá. Nhưng chúng ta cũng biết sử dụng gien biến dị để thường xuyên ngồi lại, duyệt xét các kế hoạch, chấp nhận khác biệt, những tiến bộ và những giá trị mới để điểu chỉnh chính mình…Nói chung để trưởng thành chúng ta phải liên tục canh tân để phù hợp với yêu cầu của thời đại.
Để kết thúc bài nói chuyện này, anh muốn nói đến Trường Ca Đam San của Việt Nam, Hình ảnh Đam San vượt qua núi cao rừng thẳm đi Cầu hôn nữ Thần mặt trời là khúc ca hay nhất, kì vĩ nhất, thể hiện khát vọng cao nhất mà Đam San theo đuổi trong cả cuộc đời đấu tranh không hề mệt mỏi của mình dù cho đến chết đi.
Bên trời tây, cũng có một Đan Kô của Maxim Gorki đã móc trái tim mình ra, soi đường cho đoàn người vượt qua cái tối tăm của rừng thẳm để đến với miền đất chan hòa ánh sáng và sự sống. Các em hãy noi gương hai chàng trai đầy hình tượng văn học đó để dám ước mơ và dũng cảm nhận lấy sứ mệnh vinh quang nhưng đau khổ mà Thượng Đế đã ban cho ta khi sinh chúng ta ra làm người.
Anh mong muốn và cầu chúc các em hãy ra đi, tiến bước và thực thi sứ mệnh của mình một cách đầy kiêu hãnh.
Kinh thánh nói “xin thì sẽ được, tìm thì sẽ thấy, gõ thì sẽ được mở cho”. Các em đã thi là sẽ sẽ đỗ ! Vì dù đêm có dài thì bình minh vẫn tới !.
Hà Nội ngày 2/7/2011
Luật sư. Lê Quốc Quân
