Bài 2: Cáo buộc trốn thuế: Thực chất và hệ luỵ
Không thể lái thẳng trên một đường cong
Các tổ chức phi chính phủ của Việt Nam đang hoạt động trong một tấm lưới quét khổng lồ. Vòng ngoài cùng là một khoảng không mờ mịt vì chưa có luật về Hội và chưa có luật về Tổ chức phi chính phủ.
Vòng trong là Quy chế “Quản lý và Sử dụng viện trợ phi chính phủ nước ngoài” ban hành kèm theo Nghị định số 93/2009/NĐ-CP, tiếp theo là vòng kim cô mang tên Nghị Định số 80/2020/NĐ-CP ban hành năm 2020, thay thế, bao trùm và thít chặt hơn cả Nghị định 93 ban hành 10 năm trước đó.
Nhưng dây thòng lọng chính là một rừng văn bản quy phạm pháp luật về thuế, nó có thể ngoắc vào vòng kim cô số 80/2020/NĐ-CP rồi kéo cổ bất cứ ai mà đảng muốn. 6 nhà hoạt động bị cáo buộc trốn thuế gần đây đều là những nạn nhân đích thực và đau đớn của “nhóm luật rừng” trong rừng luật này.
Xét về bản chất, các trung tâm này đều hoạt động theo dự án và có báo cáo với các nhà tài trợ. Đầu tiên các trung tâm phải xây dựng các đề xuất, rồi thực hiện theo đề xuất và có những kết quả đầu ra cụ thể.
Các nhà tài trợ sẽ phê duyệt đề xuất, giám sát việc thực hiện, thẩm định kết quả, đánh giá tác động của dự án và tiến hành kiểm toán lần cuối. Đối với trung tâm Change của chị Hoàng Thị Hồng, các bản kiểm toán do KPMG là một trong BIG 4 của thế giới thực hiện và được công khai trên website.
Thế nhưng một giọt nước sạch không thể làm cho lọ mực trở thành trong; người tham gia giao thông không thể lái thẳng trên một đoạn đường cong. Tất cả 6 người “Giao-Lợi-Dương-Bách-Khanh-Hồng” đều bị bắt và cáo buộc trốn thuế theo điều 200 của Bộ luật Hình sự 2015 một cách tức tưởi, hầu hết họ phải thừa nhận mặc dù nó xuất phát từ một động cơ chính trị rất rõ ràng.
Động cơ chính trị rõ ràng
Khi doanh nghiệp hoạt động thì cán bộ thuế biết rất rõ tình trạng của doanh nghiệp. Nếu có dấu hiệu trốn thuế, cán bộ thuế sẽ nhắc nhở và “đe doạ” tiến hành thanh tra thuế. Sau khi thanh tra xác định được số thuế bị sai lệch hoặc cần thu thêm thì thanh tra thuế sẽ đưa ra kiến nghị trong kết luận thanh tra.
Hầu hết là kiến nghị truy thu thuế, xử phạt hành chính theo Nghị định số 125/2020/NĐ-CP, cực chẳng đã thì thanh tra mới chuyển qua điều tra hình sự.
Theo Luật tổ chức cơ quan điều tra hình sự thì về cơ bản, cơ quan cảnh sát điều tra sẽ phụ trách điều tra chứ không phải là cơ quan an ninh. Thế nhưng tất cả các cá nhân kể trên đều bị cơ quan an ninh điều tra. Đây là dấu hiệu rõ ràng nhất về động cơ chính trị đứng sau.
Thông thường, những người phạm tội trốn thuế không phải bị bắt và tạm giam trước khi xét xử. Nếu một vụ trốn thuế đơn thuần sẽ được tại ngoại, tạo điều kiện khắc phục, và sau khi đã có án mới phải đi thi hành, thậm chí còn được hoãn thi hành án để sau đó “trả án” khi phù hợp, thế nhưng tất cả những người ở trên hoàn toàn bất ngờ về việc bị bắt.
Nếu như được yêu cầu nộp lại thuế hoặc chịu phạt hành chính về những hành vi vi phạm về thuế, thì các đương sự đã lựa chọn việc nộp lại thuế và chấp nhận chịu phạt hành chính.
Chính quyền đã sử dụng chiêu trò kinh điển nhưng cũng đầy thời sự là trốn thuế. Đây là đòn thù nguy hiểm vì đánh vào lòng tự trọng và chính hầu bao của người bị bắt. Nếu mang tiếng tội trốn thuế thì rất khó nói lên lòng yêu nước và tội trốn thuế, luôn có một hình phạt phụ là bị phạt tiền, bị tịch thu “một phần hoặc toàn bộ tài sản”.
Điều 76 Bộ luật hình sự 2015 còn quy định trách nhiệm hình sự của pháp nhân thương mại, nghĩa là công ty, trung tâm có thể bị phạt tiền, đình chỉ có thời hạn hoặc vĩnh viễn phải đóng cửa.
Trốn thuế là cách hiệu quả nhất để chôn vùi những nhà hoạt động trong lao tù hòng dập tắt ngọn lửa khát vọng yêu thương bùng cháy trong tâm hồn họ và đang lan nhanh ra cộng đồng, đặc biệt là giới trẻ. Chế độ toàn trị rất giỏi trong việc nhận diện những người có ảnh hưởng tới giới trẻ, và yếu đuối khi luôn luôn sợ bất cứ ai có khả năng thách thức quyền lực chính trị của mình.
Cú tát vào cam kết của Phạm Minh Chính
Ngày 1/11/2021, tại COP26, Thủ tướng Phạm Minh Chính cam kết giảm phát thải ròng bằng không (NetZero) vào năm 2050;
Ngày 14/12/2022 tại Hội nghị cấp cao EU-ASEAN tại Bỉ, ông Chính đã ký “Đối tác chuyển đổi năng lượng công bằng (JETP) với lãnh đạo khối G7, Đan Mạch và Nauy.
Theo đó, trong giai đoạn đầu JETP sẽ huy động 15,5 tỷ USD từ các nguồn tài chính công và tư trong vòng 3-5 năm để hỗ trợ quá trình chuyển đổi xanh của Việt Nam. Để thực hiện mục tiêu này, sự tham gia của người dân, của các tổ chức NGO là không thể thiếu.
Đùng một cái, bắt và bắt….toàn những người tốt đang hoạt động rất hiệu quả cho chương trình chuyển đổi xanh và phát triển bền vững. Đó là những cú tát liên tục vào những cam kết rất vui mồm của lãnh đạo chính trị.
Việc bắt giữ cho thấy cam kết của các nhà chính trị về việc chuyển đổi năng lượng công bằng và bền vững đã trở nên hoàn toàn vô nghĩa. Hoa Kỳ, Liên Hiệp Quốc và Tổ chức Theo dõi nhân quyền đều lên tiếng khuyến cáo và quan ngại sâu sắc.
Việt bắt giữ đã gây sốc lớn đối với các tổ chức quốc tế đang ngày đêm phối hợp cùng xã hội dân sự Việt Nam để bảo vệ bầu không khí của đất nước. Các tổ chức đang tài trợ như Wildaid, USAID, Oxfarm, Tổng lãnh sự quán Úc, Tổng lãnh sự quán Canada… đang vô cùng thất vọng khi không chỉ các đối tác bị truy lùng và bắt giữ mà còn kết luận 70 dự án của quốc tế là đều có sai phạm. Chính các NGO quốc tế cũng đang như cá nằm trên thớt.
Khi nhà nước coi các nhà hoạt động xã hội là kẻ thù và tìm cách đàn áp và bắt bớ là đang đóng lại cánh cửa trong các vấn đề của đất nước. Hệ luỵ là vô cùng lớn lao mà chỉ có những kẻ phản động thật sự hoặc tranh giành đấu đá quyền lợi mới đưa ra những quyết định kéo lùi sự phát triển của đất nước như vậy.
Cảm nghĩ dành cho những người hùng
Khi còn trong lao tù, nhiều đêm tôi suy tư “tại sao mình lại lên tiếng về tệ nạn xã hội?” nhưng rồi nhận ra rằng tiếng nói nó đã có ở đó, tự ngàn đời trong lương tâm con người, từ sâu thẳm, nó đã và đang cất lên trước khi biết nói, mà lý trí không thể cản được.
Những nhà hoạt động cộng đồng này thực sự là những người có khát vọng. Lương tâm họ thôi thúc về một đất nước “sạch về môi trường”. Sau đó, họ nhận ra rằng không thể có một môi trường sạch mà phải bắt đầu bằng “một chính quyền sạch”. Đó là lúc tiếng nói lương tâm cất lên thành âm thanh của đời sống, chuyển tải thành hành động, lan toả đến cộng đồng.
Tôi thực sự ấn tượng với những điều mà các nhà hoạt động này đã làm được trong việc thay đổi nhận thức của cộng đồng. Các trung tâm đã đi đầu trong phong trào hành động dân sự cho một Việt nam phát triển tốt đẹp và bền vững hơn. Họ cam kết “Dấn thân” & “Hợp sức”, để trở thành “một nhân tố của sự thay đổi vì một Việt Nam xanh và sạch”.
Chiến dịch “No, thanks” của Hoàng Thị Minh Hồng vào năm 2020 kêu gọi không sử dụng đồ nhựa một lần đã có hơn 50 nghệ sĩ và người nổi tiếng tham gia. GreenID của chị Nguỵ Thị Khanh, đã giúp đỡ được cho hơn 20,000 người dân được tiếp cận với năng lượng sạch, nước sạch.
Việc hình sự hoá để bắt giữ và kết án các giám đốc trẻ có ảnh hưởng tới cộng đồng là nằm trong kế hoạch tiêu diệt một xã hội dân sự đang lên. Mục tiêu của chính quyền là để cách ly họ ra khỏi xã hội, không cho họ tham gia vào quá trình phát triển thương hiệu cá nhân bằng những việc làm tốt đẹp.
Giao-Lợi-Dương-Bách-Khanh-Hồng đều là những người dám thực hiện các chương trình cótác động đến chính sách phát triển và đã có những kết quả vô cùng ấn tượng, có khả năng truyền cảm hứng mạnh mẽ đến giới trẻ và nhưng người luôn mong muốn thay đổi cho một Việt Nam tốt đẹp hơn, bền vững hơn.
Chính vì vậy họ trở thành những nạn nhân đầu tiên. Nếu tiếp tục im lặng, nạn nhân tiếp theo là tất cả chúng ta và con cháu chúng ta, những người đang chia sẻ một không gian sống và một tương lai chung.
Bài viết đã được đăng tải trên VOA Vietnamese tại địa chỉ sau:
No comments:
Post a Comment