MIỄN NHIỆM CÓ PHẢI LÀ ĐẢO CHÍNH HỢP HIẾN ?

Ba nhân vật quan trọng nhất của Nhà nước Việt Nam là Chủ tịch quốc hội, Chủ tịch nước và Thủ tướng Chính phủ sẽ bị "miễn nhiệm" trong vòng 10 ngày tới. Theo Đại từ điển Tiếng Việt[1]thì "miễn nhiệm" nghĩa là "không cho giữ chức vụ khi chưa hết nhiệm kỳ".

Nói cách khác, họ sẽ vĩnh viễn đi vào lịch sử như là những nhân vật bị "phế truất" mặc dù chỉ còn mấy tháng nữa là sắm tròn một vai, cụ thể như Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng chỉ hai tháng nữa là tròn 10 năm làm thủ tướng.

Theo lý thuyết thì khi lãnh đạo cao nhất của một nước bị "phế truất" thì đó là một "Coup d'éta" - đảo chính. Khác biệt ở đây là "cuộc đảo chính này" không bất thường về nội dung và không bất ngờ về thời gian.

Việc này được đảng gọi là "kiện toàn một bước" và Nhân dân có thể thấy "sắp xếp" này là bình thường vì đã quen với việc bị đảng cộng sản dắt mũi.

Nhưng ba nhân sự này nên ý thức sâu hơn về tính pháp lý và giá trị của bản thân mình. Họ nên biết rằng từ "miễn nhiệm" sẽ dần dần được nói đến trong sử sách và cái trơ trơ của "ngàn năm bia miệng" vẫn ở lại khi họ đã về lâu nơi chín suối.

'Hệ lụy kịch tính'

Xét về giá trị bản thân, Đảng cộng sản có một vòng xoáy ma lực lạ kỳ có thể giết chết được tính cá nhân và biến các đảng viên dù là cao cấp trở thành công cụ.

Không một ai có khả năng phá hủy vực xoáy âm sinh để bẻ gãy tính toàn trị của đảng trừ phi họ là người cao cấp nhất như Gorbachop. Ba nhân sự cao cấp nhất của Nhà nước đã không hình dung được hệ lụy đầy kịch tính sau này vì khi chấp nhận đứng về phe ông Trọng để "loại đồng chí X" cả Nguyễn Sinh Hùng và Trương Tấn Sang không ngờ là mình bị mất quyền lực gần như tuyệt đối ngay sau Đại Hội.

Khuynh hướng cởi mở và pháp quyền được nói đến hằng ngày trong suốt nhiều năm đã làm cho họ trở nên hồn nhiên và khả tín hơn, họ bị đánh lạc hướng vì tính hành chính công vụ của Nhà nước. Trong khi đó tổng bí thư là một chuyên gia bên Đảng, thừa cả thời gian và mưu sỹ để củng cố quyền lực tuyệt đối của đảng, theo kịch bản sớm nhất có thể.

  Các ông Nguyễn Sinh Hùng, Trương Tấn Sang và Nguyễn Tấn Dũng đã bị loại tại Đại hội XII

Xét về mặt pháp lý, việc miễn nhiệm là mâu thuẫn hoàn toàn với Điều 71, Điều 87 và Điều 97 theo đó Nhiệm kỳ của Chủ tịch Quốc Hội, Chủ tịch nước, Thủ tướng là 5 năm và phải bắt đầu sau khi có quốc hội khóa mới.

Cho nên "Tam trụ" có thể căn cứ vào Hiến Pháp tiếp tục làm việc cho đến khi có quốc hội mới được bầu hoàn chỉnh. Quốc hội mới sẽ kiện toàn bộ bộ máy Nhà nước theo đúng trình tự của nó.

Thế nhưng Điều 4 của Hiến Pháp cũng cho phép Đảng cộng sản lãnh đạo Nhà nước. Khi chưa có một đạo luật quy định về "lãnh đạo" thì đảng có thể dùng Điều 4 Hiến pháp để tự tung tự tác, đánh lại các điều khoản khác trong Hiến pháp. Thông thường khi xảy ra mâu thuẫn ở cấp Hiến pháp thì một cơ chế bảo vệ Hiến Pháp sẽ xuất hiện.

Tuy nhiên, Điều 119 Hiến pháp hiện hành chỉ ghi vẻn vẹn một câu là "Cơ chế bảo vệ Hiến pháp do Luật định" nhưng đạo luật đó chưa ra đời. Có một cách khác là đảng căn cứ vào Khoản 3 Điều 71 của Hiến Pháp chỉ đạo Quốc hội rút ngắn nhiệm kỳ nhưng khi làm như thế vậy thì đảng công khai đặt đất nước vào "Tình trạng đặc biệt". Đó là trường hợp nguy hiểm mà nếu có thì đảng cũng phải giấu đi.

Cơ quan tối cao của đảng là đại hội đảng nhưng thực tế chỉ là hợp thức hóa ý định của Trung ương. Trung ương cũng chỉ là làm theo ý của Bộ Chính trị mà Bộ chính trị cuối cùng cũng chỉ là ý định của một vài cá nhân. Nếu nhìn chiếc nón chúng ta sẽ thấy được tính toàn trị của xã hội hôm nay.

Là một luật sư, tôi thấy nếu các bên cùng cương quyết "theo Hiến pháp" thì sự xung đột lần này rất xứng đáng để đào sâu tìm kiếm lời giải quản trị Nhà nước trong học thuật và thực tiễn. Ngay như Hoa Kỳ, nhiều thực tế điều hành hôm nay vẫn thường xuyên được đưa ra tranh luận và giải quyết dựa trên tinh thần của một bản Hiến Pháp đã hơn 200 năm trước. Mỗi một lần như vậy, các nhà học thuật và chính trị gia đều học tập được rất nhiều điều.

Thế nhưng khi nghiên cứu về Hiến pháp Việt Nam, chúng ta chỉ thấy được sự "man dại" của những quy định mà hầu hết vướng mắc đều quy về do Điều 4. Ông Nguyễn Phú Trọng còn ngang nhiên tuyên bố "Hiến pháp là văn bản quan trọng bậc nhất sau cương lĩnh đảng"[2]. Câu nói này có bóng dáng của một "chúa sơn lâm" trong khu rừng rậm nơi các loài sinh vật tự đặt ra các quy định cho chính mình dựa vào quyền lực móng vuốt.

Cơ quan tối cao của đảng là đại hội đảng nhưng thực tế chỉ là hợp thức hóa ý định của Trung ương. Trung ương cũng chỉ là làm theo ý của Bộ Chính trị mà Bộ chính trị cuối cùng cũng chỉ là ý định của một vài cá nhân. Nếu nhìn chiếc nón chúng ta sẽ thấy được tính toàn trị của xã hội hôm nay. Từ trên chóp nón, một vài lãnh đạo chỉ đạo Trung ương, sau đó Trung ương chỉ đạo đại hội, chỉ đạo bầu nên quốc hội để thiết lập nhà nước ở Trung ương.

Và rồi những ủy viên Trung ương tiếp tục sắp xếp các vị trí ở Tỉnh, rồi xuống Huyện, xuống xã, thôn. Đảng cộng sản công khai thể hiện rõ tính chất toàn trị của mình thông qua tuyên bố rằng sự lãnh đạo của đảng là "toàn diện, triệt để". Thế mà ông Nguyễn Phú Trọng vẫn tuyên bố "Dân chủ đến thế là cùng". Đó thực sự là nhạo báng tiếng Việt.

Từ "Miễn nhiệm" cũng là một bất ngờ. Nó cho thấy sự lũng đoạn khủng khiếp của Đảng cộng sản lên "cái Nhà nước" mà đảng luôn mồm nói "dân chủ". Nó còn cho thấy sự mong manh trong việc giữ ghế của các phe phái trong cuộc đua chính trị. Khi đứng về phía Nguyễn Phú Trọng trong cuộc chơi đánh lại Nguyễn Tấn Dũng, Ông Trương Tấn Sang đã không hình dung là chính mình cũng sẽ bị "miễn nhiệm" vào 2/4 tới đây, trước cả Thủ tướng đương nhiệm 4 ngày.

Khi chống lại ông Dũng, Ông Sang cũng hoan hỷ đề cập đến những chồng hồ sơ đầy rẫy bằng chứng buộc tội thủ tướng trong suốt 8 năm qua. Thế nhưng nó đã vĩnh viễn bị xóa sổ khi Lê Hồng Anh đã ký văn bản xóa tội, công nhận "Đồng chí X" là trong sạch, và rồi cả hai cũng sẽ bị "miễn nhiệm" như nhau. Số phận chính trị của họ đã ràng buộc và họ bàng hoàng nhận ra xung đột này đưa đến kết quả là Miền Nam chỉ có 4/19 ủy viên Bộ Chính Trị mới [3] với một ảnh hưởng hạn chế.

Tại vì đêm dài lắm mộng

Câu chuyện về vua Lý Huệ Tông treo cổ tự vẫn khi Trần Thủ Độ nhắc khéo là "Nhổ cỏ nhớ nhổ cả gốc" vẫn còn ám ảnh những người làm chính trị trong bóng tối. Tư tưởng nho giáo đầy phản động vẫn cứ len lỏi trong đời sống chính trị Việt Nam và nó đã phát huy tác dụng khi có quá nhiều khuất tất và xung đột trong bầu bán.

Nếu như chính trường rộng mở cho báo chí, công khai rõ ràng số phiếu của từng ứng viên, từng phe phái thì chắc chắn nó sẽ đảm bảo một sự bền vững hơn và không ai dại gì lại phải miễn nhiệm 3 chức vụ quan trọng trước chỉ có 3 tháng để nhằm tránh một sự lo âu về khả năng "lật ngược" thế cờ tàn.

Một lý do khác nằm ở bản chất. Đối với những người cộng sản thì sự bất thường sẽ trở thành bình thường, mục tiêu có thể trở thành phương tiện, bạn có thể trở thành thù trong chốc lát. Chính vì vậy mà các quốc gia cộng sản đều tự nhận mình là chân chính, là anh em nhưng thường choảng nhau đau điếng. Để mục tiêu giữ rịt quyền lực thành hiện thực, mọi sơ suất phải được tra soát, danh sách rủi ro phải được liệt kê và gạch bỏ cẩn thận trong một check-list bí mật nhưng rõ ràng.

Mặt khác, yếu tố "tréo ngoe" trong điều hành giữa Đảng & Nhà nước kể từ khi sau Đại hội càng làm cho "phe đảng" có lý phải nhanh chóng "kiện toàn" để hợp thức hóa việc quản trị quốc gia. Không thể một ông Thủ tướng hay Chủ tịch nước lại đi xin chỉ đạo từ một ông Phó thủ tướng hoặc Trưởng ban. Đây chính là "lỗi hệ thống" rõ ràng nhất trong cỗ máy nhà nước mà tôi đã đề cập trên BBC hơn 10 năm qua.

Thế nhưng phải có một lý do gì quan trọng đến mức mà Đảng có thể xổ toẹt lên tất cả Hiến pháp, công khai thể hiện quyền lực tối thượng một cách vô lối của mình bằng việc thúc ép "tam trụ" phải nghỉ. Lý do đó phải gấp đến mức buộc người ta phải phải bốc cá ăn ngay chứ không còn thời gian dùng nồi để nấu. Theo tôi không gì khác ngoài sự mất chủ động của Việt Nam trong tương quan quốc tế. Biển Đông đang và sẽ trở thành một điểm nóng trên thế giới và nếu vấn đề bị quốc tế đẩy lên, trở thành ở một cấp của Uỷ ban Liên Hiệp quốc hay chiến tranh xảy ra giữa các nước lớn thì lập trường của Việt Nam phải được thể hiện rõ. Như thủy triều là do chính mặt trăng xa xôi gây ra, Việt Nam lên xuống bây giờ phần nhiều là do quốc tế. Một cú gọi giật từ Bắc Kinh hay Hoa Kỳ cũng làm cho vô khối kẻ mất ngủ.

Đêm dài lắm mộng. Bởi vậy, Tam trụ cũ sẽ phải chuyển giao quyền lực muộn nhất vào ngày 20/4. Đảng cộng sản do Nguyễn Phú Trọng lãnh đạo phải cương quyết đảm bảo mọi việc phải suôn sẻ trước dịp kỷ niệm 42 năm ngày thống nhất đất nước; trước chuyến đi của Obama tới Việt Nam trong tháng 5; trước cả một cuộc sự va chạm có thể xảy ra trên biển Đông khi Hoa Kỳ và Trung Quốc đều gia tăng mật độ phương tiện chiến tranh trên một vùng biển nhỏ và trước cả một âm mưu đảo chính thật có thể chỉ mới manh nha.

Luật sư Lê Quốc Quân

Gửi cho BBC từ Hà Nội

[1]Nguyễn Như Ý, Đại từ điển tiếng Việt, NXB...

[2]http://vnexpress.net/tin-tuc/thoi-su/tong-bi-thu-de-phong-the-luc-muon-xoa-bo-dieu-4-hien-phap-2886937.html

[3]Nguyễn Thị Kim Ngân, Nguyễn Thiện Nhân, Trương Hòa Bình và Võ Văn Thưởng.

TÂM TÌNH CÙNG CHA MATHEW VŨ KHỞI PHỤNG

Vậy là Cha đã ra đi !

Giống như cây nến tan đi để đốt lên ngọn lửa, như que diêm tự cháy mình để tỏa sáng màn đêm, Cha đã ra đi để lại ngọn lửa của công lý và trí tuệ mãi soi đường chúng con. Con - người con nhỏ bé của Cha - xin nghiêng mình bày tỏ lòng đau buồn và tiếc thương vô vạn đối với Cha.

Cha ơi ! tin Chúa gọi Cha về đến với con đột ngột vì chỉ mấy tiếng trước đó con còn được bên Cha, nhìn thấy cha nheo mắt cười và bàn tay nắm chặt. Con buồn, con nhớ và con bị câu thúc bởi những kỷ niệm đầy lý trí nhưng cũng rất duy tình với Cha. Giờ đêm đã khuya con ngồi đây, bùi ngùi ghi những dòng này xin vĩnh biệt một nhân cách, một tài năng mà con may mắn được biết và làm con suốt hơn 20 năm trên cuộc đời này.  

Cha ạ, bài giảng đầu tiên con nghe Ngài là vào năm 1992 khi còn là một sinh viên nhưng bài giảng mà con nhớ nhất là vào năm 2002 khi nhà nước khai quật Hoàng Thành Thăng Long. Hôm đó Cha đã nói về sự sống, về thăng trầm của lịch sử và suy tàn của các triều đại qua các di vật được tìm thấy. Cha đọc bài thơ "Ông Đồ" của cụ Vũ Đình Liên và hỏi "Những người muôn năm cũ/Hồn ở đâu bây giờ ?".  Hôm nay, Cha đã trở thành người "thiên cổ" và hồn của Cha chắc đã lên Thiên Đàng nhưng - như Cha đã nói trong bài giảng đó - "Người chết đang kéo xe cỗ xe sự sống". Vâng, theo một nghiên cứu khoa học  hiện đại thì Cha vẫn còn sống đâu đây. Sóng vật chất Cha vẫn còn vương vấn trong vũ trụ này. Qủa thật, nếu chúng ta trống rỗng thì dù phổi đang căng, tim đang đập, chân tay đang múa may nhưng chúng ta cũng đã chết. Nhưng nếu trong chúng ta chứa đầy giá trị thì dù thân xác đã ra đi, con người vẫn sống. Sự sống đó tồn tại trong công trình Lọng Đức Bà Cha xây, trong bản nhạc Cha soạn, trong giọng ca ấm cúng Cha cất lên, trong lời Cha giảng và trong tình yêu Cha gieo trồng nơi từng anh chị em chúng con.... Gía trị Cha vẫn còn cài cắm đầy rẫy quanh đây trong tim óc người khác và trong tâm hồn con. Hay nói cách khác một ổ cứng "sống" vì nó có dữ liệu. Cha là một ổ cứng tinh thần đầy đủ và nồng nàn truyền dẫn dữ liệu cho tha nhân !  

Cha ơi, con nhớ lại vào tháng 5 năm 1990, Bác Quốc Anh của con từ Nghệ An ghi mấy dòng chữ  giới thiệu cho con về một người bạn tù. Con lần tìm đến số nhà 36 để đưa thư và gặp mặt cụ cố Vũ Thế Hùng. Từ khi con được nhận "Á Phụ" - như cách nói của Cụ - con đã thường xuyên được đến căn phòng nhỏ bé nằm trong ngôi nhà biệt thự để nghe Cụ nói về nhân tình thế thái, về luật pháp của Phương tây, về "Tinh thần Pháp luật" của Montesquieu và "Khế ước xã hội" của J.J Rousseau... Nhờ những lần trao đổi đó mà con hiểu biết thêm được về luật pháp quốc tế và lịch sử thăng trầm của giáo hội và xã hội Việt Nam. Con biết được mặc dù cụ Ông sinh ra ở Bùi Chu, Cụ bà người Huế nhưng Cha Mathew lại sinh ra ở Thanh Hóa là vì khi đó cụ Ông đã được sắc phong của triều đình nhà Nguyễn về làm Tri Phủ huyện Tĩnh Gia - Thanh Hóa. Con đã được trực tiếp gặp nhân chứng sống là những nhà hoạt động tôn giáo trong thời kỳ 1945-1954 ngay trong ngôi nhà 36 Trần Hưng Đạo. Cũng thông qua cụ cố mà con được biết thêm về Bác Phùng Cung, về Cụ Tiến, Nhà thơ Nguyễn Chí Thiện, Bác Kiều Duy Vĩnh.... con thấy được hàng loạt sự oan ức và ngang trái. Dần dần, ý thức về pháp luật về lòng yêu mến công lý và khát khao đấu tranh cho công lý được cụ cố giác ngộ trong con. May mắn thay, qua đó con được biết Ông Bà có một người con làm linh mục là Cha Mathew. Không bao lâu sau, con được thấy người Cha cao lớn lần đầu lúc Cha xách cặp mạnh mẽ bước "Về nhà 36  thăm Bố Mẹ" khi ra Thái Hà dâng lễ. Chủ nhật hôm đó cũng là lần đầu tiên con được Nghe Bài giảng của Cha. Sau đó những lần Cha ra Hà Nội ông bà Cố đều nhờ con đưa đến nhà thờ đi lễ hoặc nhắc con phải đi dự lễ, nghe giảng lễ rồi về kể lại cho Ông Bà.

Cha ơi, Năm tháng trôi qua với bao nhiêu khó khăn cho cả giáo xứ Thái Hà chúng ta, cho Giáo Hội Việt Nam và cả cá nhân con. Vượt lên trên những đau khổ tột cùng, mãi khắc ghi trong tim con là vòng tay của Cha vào ngày 11 tháng 4 năm 2011 khi con vừa được anh em đón về từ nhà tù Hỏa Lò. Hôm đó mặc dù đã khuya, Cha Gioan Lưu Ngọc Quỳnh đề nghị Gia đình Xa quê nán lại đón con. Con thấy xấu hổ và choáng ngợp trước tiếng chào đón của những người anh em, và từ bên cánh cửa phải của Nhà thờ, Cha bước đến dang một vòng tay thật rộng ôm con vào lòng. Nước mắt con cứ thế chảy dài. Con đã từng được nhiều người yêu thương ôm chặt nhưng chưa bao giờ con thấy một vòng tay dang rộng và sau đó ôm chặt mình như vậy. Nó diễn ra trong một khoảng khắc thật đặc biệt và tràn đầy xúc động. Lúc đó ký ức tuổi thơ trỗi dậy, ở tuổi 40 con tự thấy mình như đứa trẻ của nhiều chục năm trước, không chỉ nhỏ bé về hình thể, con còn nhỏ bé về tình yêu thương, về trí tuệ để trọn vẹn nhỏ bé trong vòng tay của Ngài.

Cha ơi, lần cách xa cha gần đây nhất trong vòng 30 tháng, vợ con con thấy thật sự ấm lòng mỗi khi được về Thái Hà, nơi đó có nhiều cha, nhưng đặc biệt là Cha luôn ân cần trao đổi, động viên vợ con và các em của con. Mặc dù con bị cách ly xa xôi nhưng mỗi khi được thăm gặp, Hiền luôn nhắc đến Cha, đến Cha Phong, Cha Quỳnh và các linh mục khác trong nhà thờ đã cầu nguyện cho con, ủi an gia đình con trong những thời khắc khó khăn. Là người tân tòng, vợ con đã thực sự học hỏi được rất nhiều từ những giáo huấn về đức tin của Ngài qua biến cố của gia đình con. Chúng con còn nhớ ngày đứa con thứ 3 ra đời, Cha đã đến tận bệnh viện phụ sản chúc lành cho cháu và đặt tên Thánh của cháu là Clara Assisi. Từ đó gia đình con gọi cháu là Asi. Hôm qua con nói Cha đã được Chúa gọi về. Asi đã bảo "Cha về Thiên đàng". Asi đòi xem lại ảnh và chúng con cùng đọc kinh cầu nguyện cho ông. Cha ạ, quanh quất đâu đây trong gia đình con vẫn còn trĩu nặng hình bóng Cha. Chúng con hy vọng đó chính là những viên gạch xây dựng nên ngôi nhà đầy tình thương yêu Kito giáo. Chúng con tri ân sâu nặng và xin tạ ơn Cha về tất cả những điều đó

Cha ơi, có một điều đã giúp đức tin con trưởng thành hơn mà đã thông báo với Cha trong bức thư cuối năm 2014, con đã đấu tranh suốt 2 tháng để được gửi ra cho Cha từ nhà tù An Điềm. Bức thư đó ban đầu có 8 trang nhưng sau 2 tháng tranh cãi, cuối cùng họ gọt đi và chỉ còn 4 trang gửi về cho Cha. Con rất vui khi biết rằng bản gốc đã đến được được cha Giuse Nguyễn Văn Phượng và một bản copy cũng đã được gửi cho Cha vì khi đó Cha đang chữa bệnh bên Mỹ. Trong thư, ngoài những kỷ niệm sâu nặng với Cha và Ông bà Cố, điều con vui mừng thông báo với Cha là mình đã được giải phóng khỏi sự vướng mắc về đức tin khi đọc Kinh thánh phần Cựu ước và triết học. Con bối rối về sự phát triển của tinh thần và vật chất, về sự tiến hóa "sinh quyển" của Charles Darwin và Kinh Thánh. Có những lúc con hoang mang, lo lắng. Thế nhưng nhờ vào cuốn sách "Hiện tượng con người" của cha Teihard De Chardin do Cha giới thiệu mà con đã thực sự hiểu được một cách hài hòa về sự tiến hóa sinh của "sinh quyển" và "tuệ quyển" cùng với đích hướng đến của điểm Omega. Cuốn sách đã cho thấy một sự cộng hưởng và khả năng triển nở của "Tuệ quyển". Cha ơi, đó thật sự là một biến cố trưởng thành về đức tin của con. Nó bắt đầu do em Quyết đọc được bài giới thiệu của Cha và mua cuốn sách gửi cho con đọc trong tù. Vì có thời gian nên con cũng nghiền ngẫm khá lâu. Con thấy đúng như lời giới thiệu của Cha về cuốn sách là "Tiến trình tư duy khoa học trong sách đã cho ta nhìn thấy một chiều kích mới của đức tin, giúp nhiều tâm hồn tìm ra những viễn cảnh mới mà Thần học cổ điển kinh viện thời Trung Cổ và Cận đại không thể cung cấp". Con là một tâm hồn như vậy, dường như bị tắc tịt trong tư duy và đã tìm ra được viễn cảnh mới. Con đã được truyền một cảm hứng và lý luận cho đức tin thêm vững chắc và phong phú. Tóm lại là con được "sáng mắt, sáng lòng" qua cuốn "Hiện Tượng con người" do Cha viết giới thiệu.

Cha ạ, cách đây 20 ngày thôi khi đến thăm Cha, dù đang nằm trên giường bệnh và rất yếu, cha vẫn tha thiết hỏi về những vấn về xã hội, vẫn đau đáu trước tương lai của đất nước, dân tộc và giáo hội. Cha hỏi han chi tiết và rõ ràng từng vấn đề một. Khi vợ chồng con ra về, Cha vẫn giữ chặt tay níu lại, và nói thêm là Cha tin tưởng là nhiều thứ sẽ còn thay đổi và đất nước sẽ có được dân chủ tự do, nhân dân sẽ ấm no. Cha quan tâm đến tương lai của "Hiện tượng con người" và giá trị cuốn sách. Thế đó, cho đến tận những ngày cuối cùng, cha vẫn sống trọn vẹn, đầy đủ từng giây phút. Cha vẫn hết lòng hết sức cho người nghèo, cho công lý và sự thật, cho cả những vấn đề thần học hiện đại. Cha vẫn cố gắng chiến đấu dẻo dai và có một niềm tin bền bỉ nhằm chiến thắng bệnh tật.

Cha ơi, còn một điều mà khi đốt nén hương lòng này con cũng phải viết ra để khẳng định một lời nói và cũng là để minh oan cho Cha. Đó là trong bữa tiệc Xuân 2011, giữa 6 trí thức Hà Nội hơn 70 tuổi, con đã hỏi thẳng rằng: "Có phải vào năm 1971 Cha đã từng mặc áo dòng đi rải truyền đơn chống chế độ Việt Nam Cộng Hòa, làm lợi cho Cộng sản như một vị giám mục đã nói hay không ?". Cha đã trả lời "Có ! nhưng không mặc áo dòng và truyền đơn đó là kêu gọi hòa bình". Cha còn giải thích thêm là "Khi đó khát vọng hòa bình lớn lao chưa từng có, phủ lấp hết mọi chuyện". Con tin là cho đến hôm nay, khi trút hơi thở cuối cùng về với Chúa - khát vọng đó vẫn mãi mãi bao trùm Cha. Trước khi ra đi chỉ mấy tiếng đồng hồ, Cha đã nắm chặt tay con, nhìn vào con một cái nhìn bình an sâu thẳm, chứa chan một khát vọng hòa bình. Như đã từng ghi thư cho Cha, giữa bốn bức tường giam lạnh giá và những vòng dây thép gai bao quanh, Con thấy được lòng yêu mến hòa bình và tinh thần bất bạo động của Cha. Cha là tấm gương để con hằng ngày sám hối, học hỏi và canh tân hầu xứng đáng với những lời huấn dạy của Cha.

Vĩnh biệt Cha khi một tác phẩm về Cha đang dang dở, Vĩnh biệt Cha - một người tu sỹ trí tuệ có một không hai mà con từng gặp - Vĩnh biệt thân xác Cha nhưng giá trị sống mà cha truyền dạy, sẽ mãi vẫn còn đây, sống mãi với con và gia đình mình.

Hà Nội đêm 2/3/2016