ĐẠO HẠNH TỪ CHÂU
Kính tặng Cha Phêro Nguyễn Văn Khải, CssR
Nhà thờ cổ ngay ngắn trên bờ mà nghiêng nghiêng dưới nước chuyển động chậm dần theo chiều buông lơi. Cồn đất hiền lành đầy chim cá ngàn năm xưa giờ thấp thoáng màu cờ vàng trắng. Đường đá nhỏ ngoằn nghèo tỏa sáng bởi những câu từ bất hủ, vượt qua sinh tử, dẫn Ta và Mi đến Linh Sơn từ một vùng sũng nước.
Ta và Mi.
Chiều Tiệc Ly hoang hoải.
Không gian man mác đầy tràn kỷ niệm. Ta bước nhẹ, run run sợ giẫm vào thời gian, sợ chạm phải không gian, sợ quá khứ không còn quyến luyến tương lai. Mi rình mò, mưu toan giết chết Ngôi Hai, phá sợi khói mỏng manh huyền nhiệm giữa Trời và Người, dùng lửa của cây bạch lạp lớn hung hãn đốt Tin mừng.
Ta và Mi song hành.
Cung Thánh sơn son thiếp vàng, rực rỡ như một ngàn sắc nắng, lộng lẫy một miền ấm cúng thâm sâu. Kiến trúc cổ đem cái rạng rỡ của nội dung, thách thức với thời gian gấp gấp và không gian nhỏ hẹp của mái vòm, bật lên nỗi đau thâm Tuần Thánh, vừa đủ tím để xướng lên niềm hy vọng. Giữa tâm là Ngã, lủng lẳng đó niềm đau và nỗi kính sợ của cả một nền văn minh đương đại.
Ta cố vùng lên. Mi theo Ta.
Ngã lần từng nếp gấp thời gian, trong hân hoan và mệt nhọc. Nơi đó không xa Ta, không xa Mi. Nó vì, cùng, với, của, trong và bởi Ngã. Ngã thấy, ngay tại đây và lúc này, sao tôn giáo lại hiện sinh đến thế, tiệm cận Huyền Cơ là một tiếng quẫy đạp của cá dưới ao, nụ cười của trẻ trong sân và lời kinh liên lỉ trên những nóc nhà. Ngã đòi buộc sự thiêng liêng của Ánh sáng, của Đường, Sự thật và là Sự sống, đơn giản như bông hoa đang nở, buồng chuối quả to đang chín, tượng thiên thần gãy ngón hay giọt nước mắt rơi khi Ngài giảng lễ.
Đạo hạnh Từ Châu!
Cha của ráng chiều yên bình đưa mình thánh, Ngài nói rằng vì Ngã muốn nên Một nên đã hiến sinh, dẫn đạo bằng hình, làm của ăn đàng cho hàng vạn sinh linh. Ta và Mi trong Ngã, đứng nhìn hoàng hôn, lắng nghe trong sâu xa âm vang của một chiều núi Sọ, miên man mê trong giờ phút sinh thì của hai ngàn năm trước. Ta và Mi trong Ngã, băng qua đại dương và núi cao truyền giáo, nghe rõ tiếng phập của máy chém trên bờ bãi sông Hồng hôm nao. Đám dân quê xác xơ chạy dọc hai bờ, khóc nức nở giữa một chiều loang lổ máu. Thủ cấp còn đây. Hang toại đạo nén chặt các linh hồn, lễ truyền chức thổi những mầm non mới nhú, lan mướt cả cỏ cây. Hồn cha xanh như gió thiên thần…
Thần khí bay là là…
Nắng nhạt dần phía xa. Giờ đã điểm cho đêm ngày giao hoan. Ta và Mi đối diện. Trước mắt là mặt hồ thẫm màu gợn sóng, vuông vức và sòng phẳng, cuồn cuộn phản chiếu trong lòng Ngã nhưng nhức tội lỗi, đay nghiến khởi đi từ sự sám hối tận căn. Sóng của thiên đường và hỏa ngục, của sa tăng và thánh thần, của thanh cao và trần tục, của dâm dục và Tam điểm, nhằng nhịt khóc lóc trong nhục thể hữu hạn Ngã ban.
Thần khí ấm cúng trườn lên…
Sau Ta và Mi, các Bà Đạo đức mệt mỏi tựa lưng vào cột đền thờ, sâu một niềm đau viên mãn, giãn nở cả một dàn bình ca. Niềm vui đạo hạnh trong đau thương tuần thánh, qua tháng ngày, xưa và nay, hiện lên trên từng đường gân thớ thịt. Dưới lớp tóc bạc trắng kia là gì mà khi mệt nhoài vì đau khổ, cả trong và ngoài, cả thể xác và tâm hồn, cảm được cả một miền ý chí trong tận hiến hy sinh. Tiếng Than ôi lê thê, âm hưởng sầu muộn của một làn điệu Ngắm Rằng xa xưa bên bàn thờ Vọng. Gia trưởng đập đầu xuống đất, thiếu nữ âu sầu như tiền đồ lệ thuộc, đấm ngực xót xa mà vẫn lấp lánh duyên tươi.
Thần khí rúc và hun đúc lửa lòng …
Các em nhỏ hồn nhiên bước qua Ta và Mi. Ngã hiện lên trên những khuôn mặt, gấp gáp bơm vào chập chững những nụ cười trẻ thơ làm rạng rỡ cả màn đêm đang đến. Sáng cả vô minh. Thời gian trôi và Mi ắt ngộ. Bến Mê kia sẽ nhường cho bờ Giác. Mi chạy tuột ra khỏi Ta, vọt lên trời và chui xuống ao. Mi thả Ta ngồi bệt trên bậc tam cấp xét mình nhớ về đoàn rước nhiều kiều nữ tung đầy hoa trước mặt. Nhớ giây phút quỳ gối rửa những bàn chân Giao Chỉ nứt toác, phong sương. Mi bỏ Ta trở về với nền đất lạnh tựa Ngã nằm sấp trong lễ tấn phong. Mi ru Ta bằng nghi lễ và thiết tha đòi thế tục.
Thần khí phục sinh trong Thụ tạo….
Những dãy nhà cổ, những hàng cột và tượng thánh, áo cũ và sách lễ Latin… Bóng hình muôn năm đó Mi mang theo lao vào bao la. Mi tan vào trong nước để làm Thủy Hoàng Đế nhưng Ngã bảo “Khởi Thủy là Lời”. Mi hòa vào bầu trời cao và sang để làm dương gian nhưng Ngã bảo “Chúa Trời là Lời”. Ngã bảo: “Mi là Ngộ Không đái vào ngón cái của Như Lai”.
Chuỗi ngày cực khổ vừa qua và đang tới. Máu và nước mắt, ánh sáng và tối tăm, vinh quang và điếm nhục, vững chãi giữa mong manh, tất cả nhòe đi trong từng lát cắt của cuộc đời. Trong sự cô đơn của Ta và Mi giữa một biển người, nghe vang vang đâu đây tiếng Ngã gọi phục sinh. Sự sống lại của Ngã trong loài thụ tạo: Ta và Mi.
Viết trong Tuần Thánh năm 2011 tại Giáo xứ Từ Châu - Hà Nội.
